Xã Đại Sơn

Trong xu thế chuyển đổi số toàn diện của đất nước, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực văn hóa – du lịch đang trở thành hướng đi tất yếu để gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Hòa chung với tiến trình đó, UBND xã Đại Sơn, thành phố Hải Phòng đã chủ động triển khai việc số hóa các di tích lịch sử trên địa bàn, giúp người dân và du khách dễ dàng tra cứu thông tin, tìm hiểu lịch sử – văn hóa địa phương thông qua nền tảng Zalo.

Số hóa di tích – Hướng đi mới trong bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa

Xã Đại Sơn là vùng đất giàu truyền thống văn hóa, lịch sử, nằm ven sông Thái Bình. Trên địa bàn hiện có nhiều di tích được xếp hạng cấp tỉnh như: Đình – Đền Lạc Dục, Đình Thượng Hải, Đình – Miếu Ô Mễ, Lăng mộ Bà Bổi Lạng. Đây là những công trình gắn bó lâu đời với đời sống tâm linh, tín ngưỡng và truyền thống yêu nước của nhân dân địa phương.

Tuy nhiên, trước đây việc tiếp cận thông tin về di tích chủ yếu qua truyền miệng, hoặc những bản giới thiệu treo tại di tích với nội dung hạn chế, hình thức đơn điệu. Điều này khiến nhiều du khách khi đến tham quan khó nắm bắt được câu chuyện lịch sử đằng sau mỗi công trình, nhất là thế hệ trẻ thiếu cơ hội tìm hiểu sâu sắc về cội nguồn văn hóa quê hương.

Đứng trước thực trạng đó, UBND xã Đại Sơn đã tiên phong thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, lấy trọng tâm là số hóa thông tin di tích và tích hợp tra cứu tiện lợi qua ứng dụng Zalo – nền tảng quen thuộc với mọi người dân hiện nay. Việc làm này không chỉ tạo thuận lợi trong việc quảng bá, giáo dục, mà còn góp phần hiện đại hóa công tác quản lý và bảo tồn di sản văn hóa tại địa phương.

 Bốn di tích tiêu biểu được số hóa trên địa bàn xã Đại Sơn

1. Đình – Đền Lạc Dục

Cụm di tích Đình – Đền Lạc Dục là điểm du lịch tâm linh nổi bật của xã Đại Sơn. Đình thờ bốn vị Thành Hoàng làng có công hộ quốc an dân, trong khi Đền Lạc Dục (hay còn gọi là Đền Mẫu) thờ Đức Thánh Mẫu Vũ Thị Đức và hai vị Thần Rắn Hắc Long Quân, Bạch Long Quân – những nhân vật huyền thoại đã âm phù vua Lê dẹp giặc Minh trong thế kỷ XV.

Hàng năm, nơi đây tổ chức lễ hội truyền thống mùa xuân từ mùng 6 đến 13 tháng Giêng, thu hút hàng ngàn du khách thập phương về trẩy hội. Việc số hóa di tích giúp khách tham quan có thể dễ dàng tìm hiểu về lịch sử, các sắc phong, truyền thuyết, kiến trúc và lễ hội thông qua điện thoại thông minh.

2. Đình Thượng Hải

Được xây dựng từ cuối thế kỷ XIX, Đình Thượng Hải là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh, gắn liền với truyền thống thờ Thành Hoàng làng và các vị có công lập ấp, giữ làng. Đây cũng là nơi từng diễn ra nhiều sự kiện quan trọng trong hai cuộc kháng chiến, là nơi hội họp, tổ chức phong trào cách mạng của quân dân địa phương.

Kiến trúc đình theo kiểu chữ “Nhị”, chạm khắc gỗ tinh xảo, không gian thờ tự trang nghiêm, bề thế. Qua số hóa, mọi thông tin về lịch sử hình thành, kiến trúc, các đợt trùng tu, giá trị văn hóa… đều được thể hiện sinh động, dễ hiểu, giúp du khách hiểu sâu hơn về công trình.

3. Đình – Miếu Ô Mễ

Đây là cụm di tích lịch sử cấp tỉnh độc đáo, thờ Thành Hoàng Nguyễn Công Quang – vị tướng thời tiền Lý có công đánh giặc giữ làng. Ngoài giá trị tâm linh, đình – miếu còn gắn với hoạt động cách mạng trong kháng chiến, là nơi hội họp, liên lạc bí mật của cán bộ cách mạng.

Điểm đặc biệt là tại miếu còn lưu giữ bia đá khắc “Tôn thần sự tích” từ năm 1737, ghi chép đầy đủ công trạng và sắc phong của Thành Hoàng làng. Việc số hóa không chỉ giúp gìn giữ tư liệu quý mà còn tạo điều kiện cho học sinh, nhà nghiên cứu và du khách tiếp cận dễ dàng thông tin.

4. Lăng mộ Bà Bổi Lạng

Lăng Bà Bổi Lạng là nơi thờ tự Bà Bổi Lạng – một nữ doanh nhân nổi tiếng thế kỷ XVII, được mệnh danh là “phú gia địch quốc”, người giàu thứ hai cả nước thời Lê – Trịnh. Bà không chỉ nổi danh vì giàu có mà còn được biết đến bởi lòng nhân đức, thường xuyên giúp đỡ dân nghèo, xây cầu mở đường, phát chẩn cứu đói trong nạn đói lớn.

Lăng được xây dựng bằng đá xanh, chạm khắc tinh xảo, kiến trúc 2 tầng 8 mái độc đáo. Việc số hóa lăng mộ góp phần làm sống lại những câu chuyện ly kỳ về cuộc đời Bà Bổi, khơi dậy lòng tự hào quê hương, đặc biệt trong giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

 Hướng dẫn tra cứu thông tin di tích qua ứng dụng Zalo

Để phục vụ người dân và du khách dễ dàng tra cứu thông tin di tích ngay tại chỗ, UBND xã Đại Sơn đã gắn mã QR tại từng di tích, hướng dẫn rõ ràng bằng biển chỉ dẫn. Người dùng chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh có cài đặt ứng dụng Zalo là có thể truy cập kho dữ liệu di tích số.

Các bước thực hiện:

• Bước 1: Mở ứng dụng Zalo trên điện thoại → nhấn vào biểu tượng QR Code ở góc trên bên phải.
• Bước 2: Đưa máy ảnh về phía mã QR được gắn tại cổng hoặc trong sân di tích.
• Bước 3: Nhấn vào đường dẫn hiển thị trên màn hình → hệ thống tự động mở ra trang thông tin giới thiệu chi tiết về di tích bạn đang đứng trước.

Mỗi trang thông tin số hóa đều cung cấp đầy đủ các nội dung: tên di tích, lịch sử hình thành, kiến trúc, nhân vật được thờ, lễ hội tiêu biểu, hình ảnh thực tế và tài liệu liên quan. Dữ liệu được trình bày sinh động, dễ hiểu, tương thích với mọi loại điện thoại.

Việc số hóa di tích không chỉ là giải pháp thông minh phục vụ du lịch mà còn mang nhiều ý nghĩa thiết thực:

• Gìn giữ lâu dài tư liệu quý: các bản sắc phong, thần tích, bia đá, truyền thuyết, hình ảnh di tích được lưu trữ số hóa, hạn chế nguy cơ mai một, hư hỏng theo thời gian.
• Nâng cao trải nghiệm du lịch: du khách không cần người thuyết minh vẫn có thể tìm hiểu rõ ràng, khoa học về mỗi di tích, từ đó tăng tính hấp dẫn, cuốn hút.
• Giáo dục truyền thống dễ tiếp cận: học sinh, sinh viên, thế hệ trẻ có thể tiếp cận thông tin về quê hương qua nền tảng số, tạo sự kết nối giữa hiện tại và quá khứ.
• Tăng cường quảng bá văn hóa địa phương: thông qua Zalo – nền tảng có lượng người dùng lớn, hình ảnh di tích, văn hóa Đại Sơn được lan tỏa nhanh chóng, rộng rãi hơn.

Việc số hóa di tích tại xã Đại Sơn mới chỉ là bước khởi đầu. Trong thời gian tới, UBND xã tiếp tục phối hợp với các phòng, ban chuyên môn, doanh nghiệp công nghệ:

• Mở rộng nội dung đa phương tiện như video thuyết minh, bản đồ số định vị di tích, tiếng nói tự động…
• Xây dựng website giới thiệu du lịch địa phương tích hợp dữ liệu số hóa.
• Phát triển cẩm nang du lịch điện tử, kết nối các điểm di tích với dịch vụ ẩm thực, làng nghề, nghỉ dưỡng…
• Đào tạo lực lượng tình nguyện viên, hướng dẫn viên địa phương làm công tác thuyết minh kết hợp công nghệ số.

Đến với xã Đại Sơn hôm nay, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những ngôi đình, ngôi đền cổ kính, lắng nghe những câu chuyện huyền thoại linh thiêng mà còn được trải nghiệm hành trình khám phá di sản theo cách thông minh, hiện đại, tiện lợi.

Chỉ với một chiếc điện thoại và ứng dụng Zalo, bạn đã có thể mang theo “người hướng dẫn du lịch” luôn đồng hành suốt hành trình, giúp chuyến đi của bạn thêm phần ý nghĩa.