Kính chào quý vị và các bạn! Hôm nay, chúng ta sẽ cùng ghé thăm Đình – Miếu Ô Mễ, một di tích lịch sử, văn hóa độc đáo nằm giữa miền quê thanh bình xã Đại Sơn, thành phố Hải Phòng. Nơi đây không chỉ lưu giữ huyền thoại về vị Thành hoàng làng Nguyễn Công Quang, mà còn phản ánh đậm nét truyền thống văn hóa, tín ngưỡng lâu đời của cư dân vùng đồng bằng Bắc Bộ.”
Tọa lạc trên mảnh đất giàu truyền thống của thôn Ô Mễ, xã Đại Sơn, thành phố Hải Phòng, cụm di tích Đình – Miếu Ô Mễ từ lâu đã trở thành biểu tượng tâm linh, niềm tự hào của người dân địa phương. Không chỉ lưu giữ những giá trị lịch sử văn hóa đặc sắc, Đình – Miếu Ô Mễ còn là điểm đến lý tưởng cho du khách muốn tìm hiểu cội nguồn, trải nghiệm không gian tín ngưỡng cổ truyền.
1. Vị trí và ý nghĩa địa danh
Đình và Miếu Ô Mễ nằm trên khu đất cao ráo, thoáng đãng, hài hòa phong thủy. Đình Ô Mễ quay mặt về hướng Đông Nam, thuận tiện cho các hoạt động lễ hội, thờ tự. Miếu Ô Mễ nằm tách biệt, cách đình khoảng 1km, giữa cánh đồng thanh bình, quay mặt hướng Bắc, không gian yên tĩnh, linh thiêng.
Tên gọi “Ô Mễ” xuất phát từ tên thôn cổ, gắn liền với sự hình thành, phát triển của vùng đất giàu truyền thống Đại Sơn. Trước đây, khu vực này thuộc xã Hưng Đạo, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương, nay thuộc xã Đại Sơn, TP Hải Phòng. Cái tên Ô Mễ còn được nhân dân gọi thân mật là “làng Mũ”.
2. Giá trị lịch sử - văn hóa đặc sắc
Đình – Miếu Ô Mễ thờ Thành hoàng làng Nguyễn Công Quang – vị anh hùng có công lớn trong cuộc kháng chiến chống giặc Lương thế kỷ VI thời tiền Lý Nam Đế. Theo bia ký “Tôn thần sự tích” khắc năm 1572 (sao lại năm 1737) hiện còn lưu giữ tại miếu, ông Nguyễn Công Quang là người văn võ song toàn, từng chỉ huy quân dân đánh tan giặc, lập nhiều chiến công, được phong là “Hiển hữu uy linh Từ Quang trung đẳng phúc thần Đại vương”.
Suốt chiều dài lịch sử, Đình – Miếu Ô Mễ không chỉ là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng mà còn gắn bó với các sự kiện trọng đại của địa phương: nơi diễn ra các cuộc mít tinh, tuyển quân, nơi hội họp bàn việc kháng chiến chống Pháp, Mỹ; đặc biệt trong thời kỳ cách mạng, miếu từng là địa điểm liên lạc, hội họp bí mật của cán bộ cách mạng.
3. Kiến trúc ấn tượng
Đình Ô Mễ được xây dựng theo kiểu chữ Đinh (J) truyền thống, khởi dựng sớm và được trùng tu vào thời Nguyễn. Công trình gồm 5 gian đại bái, 1 gian hậu cung, cột kèo bằng bê tông giả gỗ, mái lợp ngói mũi hài, các bức chạm khắc tứ linh, tứ quý tinh xảo, thể hiện rõ trình độ nghệ thuật của nghệ nhân xưa. Phía trước đình có sân rộng, cổng nghi môn hai trụ biểu, tạo không gian uy nghi, trang trọng.
Miếu Ô Mễ cũng mang kiến trúc chữ Nhất (-) đặc trưng, gồm 3 gian, mái ngói cổ, nội thất khang trang với ngai thờ, tượng Thành hoàng và nhiều hiện vật quý như bát hương, đỉnh đồng, chuông đồng... Đặc biệt, tấm bia đá “Tôn thần sự tích” với kích thước lớn, niên đại thời Tự Đức (1860) còn nguyên vẹn, là tư liệu quý khẳng định giá trị lịch sử của di tích.
4. Hoạt động lễ hội đặc sắc
Hàng năm, Đình – Miếu Ô Mễ diễn ra nhiều kỳ lễ hội truyền thống:
- Lễ hội đầu xuân từ mùng 8 đến 11 tháng Giêng, ngày mùng 9 là chính hội với nghi thức rước kiệu, tế lễ, các trò chơi dân gian như đấu vật, kéo co, hát chầu văn, chèo cổ…
- Ngày 12/2 âm lịch: kỷ niệm ngày sinh Thành hoàng Nguyễn Công Quang.
- Ngày 16/10 âm lịch: giỗ Thành hoàng, tổ chức long trọng với rước kiệu, tế lễ và các tiết mục văn nghệ dân gian.
- Lễ hội tháng 11: còn gọi là “lễ hội cầu phúc”, kéo dài từ mùng 8 đến 13, thu hút đông đảo người dân, du khách về trẩy hội, dâng hương cầu an.
Những lễ hội này không chỉ đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng mà còn khơi dậy tinh thần đoàn kết cộng đồng, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, tạo nét đẹp văn hóa riêng có của Đại Sơn.
5. Giá trị tâm linh, du lịch
Không chỉ là chứng tích lịch sử, Đình – Miếu Ô Mễ còn là điểm du lịch văn hóa tâm linh hấp dẫn. Du khách đến đây sẽ được hòa mình vào không gian cổ kính, tìm hiểu những câu chuyện huyền thoại về Thành hoàng, chiêm ngưỡng kiến trúc truyền thống, tham gia lễ hội sôi động, thưởng thức văn hóa ẩm thực địa phương.
Di tích còn sở hữu vị trí giao thông thuận lợi: nằm gần đường tỉnh lộ 391, kết nối dễ dàng với các điểm du lịch khác của thành phố Hải Phòng và các tỉnh lân cận như Hải Dương, Quảng Ninh, Hưng Yên…, rất thuận tiện cho du khách.
6. Bảo tồn và phát huy giá trị
Nhờ ý thức gìn giữ của chính quyền, nhân dân xã Đại Sơn, Đình – Miếu Ô Mễ được khôi phục khang trang, Ban quản lý di tích hoạt động tích cực, phối hợp bảo vệ hiện vật, cảnh quan, tổ chức lễ hội quy củ. Chính quyền địa phương cũng thường xuyên tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ về giá trị di sản, vận động các nguồn xã hội hóa trùng tu, tôn tạo di tích.
Hiện nay, Đình – Miếu Ô Mễ đã được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, trở thành điểm tham quan, chiêm bái thu hút du khách thập phương, góp phần quảng bá hình ảnh quê hương Đại Sơn hiếu khách, giàu truyền thống lịch sử.
Mời du khách gần xa về thăm Đình – Miếu Ô Mễ, cùng hòa mình vào không gian linh thiêng, tìm về cội nguồn lịch sử, tận hưởng những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo của mảnh đất Đại Sơn!